سن حیض (قرآن)زمان‌بندى‌های احکام الهى نظير سن حیض، بر محور شناخت کامل خداوند از طبیعیت انسان و حکیمانه است. ۱ - آیه قرآنسالهای حیض در زنان، محدود به بخشی از سن آنان: • « والــی یئسن من المحیض...والــی لم یحضن...؛ و از زنان شما آنهايى كه از ديدن خون حيض مأيوسند، اگر شک كرديد، (كه براى سن يأس است يا عوارض ديگر) عدّه آنها سه ماه است و هم چنين زنانى كه (با وجود اقتضاى سن) حيض نديده‌اند. و زن‌هاى باردار مدت عده آنها وضع حمل آنهاست. و هر كه از خدا پروا كند خدا براى او در كارهايش آسانى قرار مى‌دهد.» ۲ - تفسیر آیهاز جمله احکام الهی لزوم نگهداشتن عده بعد از طلاق است، و از آنجا كه در آیه ۲۲۸ سوره بقره حكم زنانى كه عادت ماهیانه مى‌بينند در مساله عده روشن شده است كه بايد سه بار پاكى را پشت سر گذاشته عادت ماهانه ببينند هنگامى كه براى بار سوم وارد ماهانه شدند عده آنها پايان يافته، ولى در اين ميان افراد ديگرى هستند كه به عللى عادت ماهانه نمى‌بينند و يا باردارند، آيات فوق حكم اين افراد را روشن ساخته و بحث عده را تكميل مى‌كند. نخست مى‌فرمايد: زنانى از شما كه مايوس از عادت ماهانه شده‌اند، اگر در وضع آنها (از نظر باردارى) شك كنيد عده آنان سه ماه است (وَ اللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلاثَةُ أَشْهُرٍ). و همچنين زنانى كه عادت ماهانه نديده‌اند آنها نيز بايد سه ماه تمام عده نگه دارند (وَ اللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ) سپس به سومين گروه اشاره كرده مى‌افزايد: عده زنان باردار اين است كه بار خويش را بر زمين بگذارند (وَ أُولاتُ الْأَحْمالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَ). به اين ترتيب حكم سه گروه ديگر از زنان در آيه فوق مشخص شده است، دو گروه بايد سه ماه عده نگهدارند، و گروه سوم يعنى زنان باردار با وضع حمل عده آنان پايان مى‌گيرد، خواه يك ساعت بعد از طلاق وضع حمل كنند يا مثلا هشت ماه. بالآخره در پايان آيه مجددا روى مساله تقوا تكيه مى‌كند و مى‌فرمايد: هر كس تقواى الهى پيشه كند خداوند كار را بر او آسان مى‌سازد" (وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْراً). ۳ - حداقل سن حیضآغاز سن بلوغ در دختران با مسئله حیض شدن آنها ارتباط دارد، یعنی حداقل سن در حیض پایان نه سالگی است که همزمان با رسیدن به حد بلوغ در دختران است؛ شیخ طوسی در كتاب الخلاف نوشته است: (يراعى فى حدّ البلوغ فى الأناث بالسن تسع سنين؛ در حدّ بلوغ دختران سن نُه سال لحاظ مى شود.) همچنین شيخ در كتاب المبسوط مى نويسد: (وأما البلوغ فهو شرط فى وجوب العبادات الشرعيّه. وحدّه الاحتلام فى الرجال، و الحيض فى النساء او الإنبات او الاشعار او يكمل له خمس عشرة سنة والمرأة تبلغ عشر سنين؛ در واجب شدن عبادت‌هاى شرعى، بلوغ شرط است. و حد بلوغ، محتلم شدن در مردان و ديدن خون حیض در زنان يا روييدن مو (برعانه) يا روييدن مو (در صورت) و يا كامل شدن پانزده سال است. و زن در ده سالگى به بلوغ مى رسد.) بنابراین یکی از راه‌های شناخت بلوغ در دختران حيض است و حداقل سن برای حیض شدن و تعیین سن بلوغ اتمام نه سالگی است. فقهای دیگر نیز بر همین عقیده می‌باشند. ۴ - حداکثر سن حیضدر لسان فقها حداکثر سن زنان در حیض را یائسگی گویند. يأس آنست كه یقین كنيم شى‌ء آرزو شده بدست نخواهد آمد. راغب گويد: «الْيَأْسُ: انتفاء الطّمع» در تعیین حداکثر سن حیض ميان زن قرشى و غير قرشى فرق‌گذارى شده است، کلینی در این مورد روایتی از حضرت صادق (علیه‌السّلام) نقل كرده است كه امام در آن حداکثر سن حیض را بیان کرده و می‌فرمایند: (حدّ الّتى قد يئست من المحيض خمسون؛ حدّ زنى كه از حيض نااميد شده، پنجاه سال است.) و در روایتی دیگر بین زن قریشی و غیر قریشی در حداکثر سن حیض تفاوت قائل می‌شوند: (اذا بلغت المرأة خمسين سنة لم تر حمرة الّا ان تكون امرأة من قريش؛ وقتى زن به پنجاه سالگى برسد خونى نمى‌بيند، مگر اينكه زنى از قريش باشد.) بنابراین حداقل سن حیض نه سالگی و حداکثر سن حیض در زنان قرشی شصت سالگی و در زنان غیر قرشی پنجاه سالگی است. ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۲، ص۲۴۸، برگرفته از مقاله «سن حیض». |